Polski Fundusz Rozwoju jako instytucja rozwoju był odpowiedzialny za wykonywanie zadań powierzonych przez Radę Ministrów w związku z sytuacjami kryzysowymi, w tym rozprzestrzenianiem się choroby zakaźnej wywołanej wirusem COVID-19.
Zasady udzielania wsparcia finansowego były określone w liczącym 82 strony Regulaminie ubiegania się o udział w Programie Rządowym „Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju Dla Małych i Średnich Firm”. Postanowienia tego aktu nie regulowały kwestii finansowania w sposób wyczerpujący.
Beneficjent musiał wykazać się znajomością przepisów prawa krajowego, Unii Europejskiej oraz postanowień dokumentów programowych. Zasadniczym elementem programu była realizacja podstawowego interesu ekonomicznego Rzeczypospolitej Polskiej w postaci zapewnienia stabilności przedsiębiorstw i gospodarki. Program miał na celu zapobiegnięcie ryzyka masowej upadłości beneficjentów oraz zwolnień ich pracowników na skutek znaczących zakłóceń w funkcjonowaniu gospodarki w związku z epidemią COVID-19.
Finansowanie programowe udzielane było za pośrednictwem banków. Dodać należy, że banki poprzez własną platformę elektroniczną przyjmowały w imieniu PFR wnioski i odwołania, przekazywały beneficjentom decyzje PFR. Szczegółowe warunki finansowania, zakres zobowiązań beneficjentów oraz zasady i warunki zwrotu przez beneficjenta, lub częściowego zwolnienia beneficjenta z obowiązku zwrotu, udzielonego finansowania określała Umowa Subwencji Finansowej zawierana pomiędzy beneficjentem i PFR.
PFR podejmował decyzje o wypłacie subwencji finansowej w przypadku pozytywnej weryfikacji danych przedstawionych przez beneficjenta z danymi uzyskanymi z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Ministerstwa Finansów. Z punktu widzenia beneficjentów, którzy otrzymali wsparcie finansowe, kluczowe są zasady dokonywania rozliczeń z PFR.
Na szczególną uwagę zasługuje jedno z postanowień regulaminu, z którego wynika, że PFR jest uprawniony do wydania decyzji określającej wysokość subwencji finansowej podlegającej zwrotowi w całości w przypadku, w którym istnieje uzasadnione podejrzenie wystąpienia jakiegokolwiek rodzaju nadużyć. Regulamin nie zawiera żadnych postanowień dot. trybu weryfikacji podejrzenia wystąpienia nadużyć, udziału beneficjenta i jego uprawnień w trakcie weryfikacji prawidłowości wykorzystania otrzymanego wsparcia finansowego.
Zastosowania nie znajdą procedury określone przepisami kodeksu postępowania administracyjnego czy też kodeksu postępowania cywilnego. Z postanowienia tego wynika, że to PFR w sposób jednostronny, wykorzystując asymetryczną pozycję w relacji z przedsiębiorcą, określa zasadność podejrzenia oraz jego rodzaj. Na forach przedsiębiorców rozgorzała dyskusja na temat otrzymanych decyzji w sprawie zwolnienia z obowiązku zwrotu subwencji finansowej, z których wynika konieczność zwrotu całej przyznanej kwoty subwencji finansowej w terminie 14 dni roboczych liczonych od dnia udostępnienia Beneficjentowi decyzji.
Uzasadnienie decyzji w zasadzie sprowadza się do powielenia treści przywołanego wcześniej postanowienia dot. uzasadnionego podejrzenia wystąpienia nadużyć. Zważywszy na prymat zasady pisemności procedury, kontakt telefoniczny z PFR nie pozwala na poznanie szczegółów wydanej decyzji. Przedsiębiorca nie może liczyć na wsparcie w tym zakresie również ze strony banku, który reprezentował PFR w związku z zawarciem umowy subwencji finansowej. Dodać należy, że kwoty uzyskanego wsparcia wypłacane były w milionach złotych i zostały już wykorzystane przez przedsiębiorców zgodnie z celem określonym w regulaminie i umowie.
W następnych artykułach poruszymy między innymi kwestie odwołania od decyzji PFR, interwencji u Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, innych środków ochrony prawnej.
Zapraszamy przedsiębiorców do śledzenia naszych artykułów w każdy wtorek oraz kontaktu w sprawie decyzji PFR dot. zwrotu subwencji.